Parimet etike të dhurimit
8 parimet etike
- Anonimati
Identiteti i dhuruesit dhe i marrësit të gjakut ruhen në bazë të privacy nga punonjësit e Sistemit Transfuzional. - Zgjedhje e lirë
dhurimi i gjakut është një zgjedhje e lirë dhe e përgjegjshme. - Jo–perfituese
gjaku dhe komponentët e tij nuk mund të jenë burim fitimi; vlera e një sasie gjaku/ komponenti përcaktohet në bazë të të ardhurave që mbështetin mbledhjen, përgatitjen, kualifikimin dhe shpërndarjen e produkteve të gjakut - Falas
dhurimi i gjakut është falas dhe nuk mund të kompensohet në asnjë lloj mënyre. Në Itali dhurimi i gjakut me pagesë është i paligjshëm në bazë të artikullit 22 të ligjit 219/2005. - Higjena
për cdo dhurues, materialet që përdoren për marrjen e gjakut janë sterile dhe një përdorimshe. - Siguria
dhënia gratis, vizita para dhurimit dhe kryerja e testeve diagnostikuese, garantojnë sigurinë e produkteve të transfuzionit për të sëmurët dhe mbrojnë statusin e shëndetit të dhuruesve. - Cilesia
respektimi i proçedurave të rregullta dhe kontrollet e shumta mbi materilet që përdoren, garantojnë cilësinë më të mirë të produkteve transfuzionale. - Periudha
gjaku i dhuruesve periodikë (të përhershëm) përbën garanci për marrësin si dhe siguri në furnizim. Dhuruesi periodik është i kontrolluar nga pikëpamja mjekësore, falë vizitave dhe kontrolleve të kujdesshme të gjakut.
Gjaku
Çfarë është gjaku
Gjaku është një material fluid/ i lëngshëm që qarkullon në rrugët e gjakut, përfaqëson 8% të peshës trupore dhe është i përbërë nga një pjesë e lëngshme që quhet plazma, dhe nga një pjesë më e dendur e përbërë nga rruazat e kuqe, rruazat e bardha dhe pllakëzat, të quajtura “emocomponenti” ose komponentët e gjakut.
Përse duhet dhuruar
Kujt i shërben gjaku
Për shkak të plakjes së popullsisë dhe të kurimeve gjithmonë të reja e të shumta, nevoja e dhurimit të gjakut është gjithmonë në rritje. Gjaku është i domosdoshëm për shumë terapi dhe jo vetëm në situata urgjente. Nuk mund të dish se kujt ja dhuron gjakun tënd, por duhet të dish se dhurimi i tij është i destinuar për shumë lloj sëmundjesh, si për shembull ato onkologjike ose u dhurohet personave që kanë hemorragji të rënda për shkak të traumave, ndërhyrjeve kirurgjikale, midis të cilave trapiantet ose lindjet
Format e ndryshme të dhurimit të gjakut
Dhurim i gjakut të plotë
Dhurimi i gjakut në mënyrë të plotë është forma më e përhapur. Kjo mënyrë lejon që të merret gjak dhe në të njëjtën kohë të gjithë përbërësit e tij, rruazat e kuqe, rruazat e bardha dhe pllakëzat, që ndahen në vazhdim të paskësaj.
Afereza
Dhurimi i gjakut në aferezë lejon që të merret vetem një komponent nga gjaku nëpërmjet një makinerie që ndan qelizat ndërkohë që përbërësit e tjerë i jepen sërish dhuruesit. Është e mundur të merren 2 komponentë në të njëjtën kohë, në këtë rast flitet për dhurim gjaku multikomponent. Dhurimi i gjakut në aferezë ofron avantazhe si marrja e një sasie më të madhe komponentësh për të cilët të sëmurët kanë nevojë; zgjat më shumë se dhurimi i gjakut në mënyrë të plotë. Ky lloj dhurim gjaku zakonisht i propozohet dhuruesve të gjakut të cilët kanë eksperiencë në dhurimin e gjakut.
Lloje të tjera dhurimi
Studime të fundit kanë propozuar dhe forma të tjera të dhurimit të gjakut, siç është ajo e qelizave mëmë (staminale) të cilat gjënden në gjakun e kordonit të kërthizës ose nga palca kurrizore, për tu përdorur si kura të reja moderne në shumë sëmundje
Fazat dhe kushtet
Etapat e dhurimit
- Regjistrimi
Pasi mjeku kërkon një dokument identiteti të vlefshëm, regjistron të dhënat e tua në Bankën e të dhënave të Sistemit Transfuzional e të udhëzon në mbushjen e formularit para-dhurues. - Vizita e vlefshmërisë
Përpara cdo dhurimi gjaku, të merren disa kampione gjaku të nevojshëm për testin para-dhurues, pastaj vazhdon një bisedë konfidenciale dhe një vizitë mjekësore për të verifikuar vlefshmërinë e dhurimit, duke respektuar kështu sigurinë e dhuruesit dhe të marrësit. - Marrja e gjakut
Marrja e gjakut dhe e komponentëve të tij, kryhet nga personel mjekësor i përgatitur dhe i kualifikuar. Proçedura për marrjen e gjakut nuk dhemb, materialet qe përdoren janë një përdorimshe dhe garantojnë siguri absolute për dhuruesin. - Pas dhurimit të gjakut
Pas dhurimit të gjakut të ofrohet një ngrënie mëngjesi. Kujto, që nese je një punonjës vartës, ke të drejtë të kesh ditën e punës të paguar.
Kushtet për të dhuruar
Mund të dhurosh gjak nëse:
- je nga 18 deri në 65 vjeç;
- konsiderohesh nga mjeku i vlefshëm për të dhuruar gjak;
- pesha jote trupore është të paktën 50 kg.
Nga se përbëhet dhurimi
Pas marrjes së gjakut , ndiqet një proçedurë gjithmonë e njëjtë (standart) që bën të arrijë gjakun me siguri të plotë nga dhuruesi tek marrësi. Hemokomponentët, të ndarë dhe të vlerësuar, shpërndahen në repartet spitalore që bëjnë kërkesë dhe pasi janë kryer testet e përputhshmërisë dhurues/ marrës ju jepen pacientëve. Çdo qese me gjak dhe kampionët korrespondues janë të regjistruara dhe të identifikuara me një kod të veçantë me vija (të papërsëritshëm) me qëllim që të sigurojë nga një ekstrem i proçesit trasfuzional në tjetrin, një gjurmë perfekte ( per 30 vjet) për të garantuar sigurinë në proçesin e dhurimit.
Ku mund të dhurosh
Spitalet ose njësitë e grumbullimit
Dhurohet gjak pranë strukturave trasfuzionale të spitaleve ose pranë shoqatave që merren me mbledhjen dhe menaxhimin e gjakut.
Për t’u bërë dhurues, ju lutemi kontaktoni zyrën më të afërt bashkiake.